Merkez Bankası Lider Yardımcısı Cevdet Akçay’ın maaş ve fiyat artırımları konusunda, “Bir noktada ileriye dönük endekslemeye geçmek zorundayız. Geriye dönük endekslemeler aslında daima kendi kendini yaratan bir süreç doğuruyor. Bir noktada ileriye dönük endeksleme hem kamuda hem özel bölümde devreye girmek zorunda. Ben bu konjonktürün bunun için uygun olduğu kanaatindeyim” sözleri tartışma yarattı.
HEDEFLER TUTMUYOR
Merkez Bankası, şubatta bu yıl için yüzde 36, gelecek yıl yüzde 14 enflasyon varsayımı yaptı. Mayısta bu yıl için amaç yüzde 38’e çıkarıldı. Ağustosta bu yıl ve gelecek yıl için gayeler motamot korundu. Merkez Bankası evvelki günkü toplantıda ise enflasyon varsayımını bu yıl için yüzde 44’e, gelecek yıl için de yüzde 21’e yükseltti. Merkez Bankası, 2026 için de iddiası de yüzde 9’dan yüzde 12’ye çıkardı. İktidarın geçen yılki Orta Vadeli Programı’nda (OVP) ise bu yıl için kestirim yüzde 33, gelecek yıl için de yüzde 15.2’ydi. Bu yıl yayınlanan OVP’de ise enflasyon amacı bu yıl için yüzde 41.5’e, gelecek yıl için de yüzde 17.5’e çıkardı.
Ne Merkez Bankası’nın ne de iktidarın enflasyon gayeleri hiçbir vakit tutmuyor. TÜİK’in 4 Kasım’da açıkladığı bilgilere nazaran TÜFE yıllık yüzde 48.58 çıktı.
AÇIKLANDIĞINDA ‘AÇLIK’
İktidar ve Merkez Bankası ise ısrarla fiyat artışlarının maksat enflasyona nazaran yapılmasını istiyor. Merkez Bankası’nın gelecek yılki amacı yüzde 21. Şayet bu oranda artırım yapılırsa minimum fiyat 17 bin 2 TL’den 20 bin 573 TL’ye çıkacak. Meğer şu anda açlık sonu 20 bin 432 TL. Buna nazaran yeni minimum fiyat daha açıklandığında açlık sonunun altında kalacak.
Merkez Bankası’nın “hedef enflasyona nazaran artış” değerlendirmesi sendikaların da yansısını çekti. Tez-Koop-İş Sendikası Genel Başkanı Haydar Özdemiroğlu, “Asgari fiyat ve civarında fiyatlarla yaşayan insanları perişan etme niyetindeler” dedi. İktidarın enflasyonda hiçbir maksadının tutmadığına işaret eden Özdemiroğlu, şunları söyledi:
“2025’in 2024’ten daha makus olacağına yönelik birçok ekonomik data ortada. Bütün bunlar muhakkak iken hükümet taban fiyatla çalışanları perişan etme ve onların ekmeklerinin birer dilimini alıp yeniden zengilere aktarma niyetinde.”
‘GÜVENİLMEYEN ENDEKS…’
Özdemiroğlu, bu türlü bir endeksleme yapabilmek için bilgilere güvenmek gerektiğini söyledi. Meğer TÜİK’in sayıları ile ENAG’ın sayıları ortasında büyük fark olduğuna işaret eden Özdemiroğlu, “Güvenilmeyen bilgilere bakılarak geleceği yönelik fiyat endeklemesi yapılamaz. Enflasyon raporlarıyla yıl içinde açıklanan yeni sayı ve gerçekleşen sayı ortasında dağlar kadar fark var. Bu yıl için yüzde 44 olarak revize ettiler lakin yıl sonu ne olur bilmiyoruz. Öngörülen, revzie edilen ve gerçekleşen ortasında devasa farklar var. Bu halde sağlıklı endeksleme yapılamaz” dedi.
‘MERKEZ’İN MİSYONU DEĞİL’
Aynı endekslemenin vergi dilimlerinin güncellenmesi sırasında yapılmadığına dikkat çeken Özdemiroğlu, “Endekslemeyi bir bütün olarak düşünmek lazım. Ayrıyeten minimum fiyatla ilgili kıymet yargısında bulunmak da Merkez Bankası’nın misyonu değil. Yüzde 21’e işaret ederek daha yüksek artışın önü kesiliyor. Bu senin vazifenin değil. Söylemlerinde tutarsızlık var” değerlendirmesini yaptı.