Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması ile birlikte 623 yıl boyunca Avrupa, Asya ve Afrika’nın kimi bölgelerine yayılmış; Balkanlar, Orta Doğu, Kuzey Afrika’nın bir kısmı ve Doğu Avrupa’nın küçük bir kısmını egemenliği altında tutmuş Osmanlı İmparatorluğu resmen dağılmıştı. İngiliz, Fransız, Rus ve Yunan orduları Türkiye’nin dört bir yanında işgale başlamıştı. Elde kalan toprağını muhafazaya ant içmiş Türk milleti, tam dört yıl boyunca savaşmış ve sonu zaferle sonuçlanan bu çabayı dünya tarihine ‘Milli Mücadele’, ‘İstiklal Harbi’ olarak yazdırmıştı. Bayan erkek, genç yaşlı demeden kol kola, dirsek dirseğe savaşan Türk milleti, düşmana vatan toprağından bir avuç bile vermemeye niyetliydi. Bu savaş o denli bir savaştı ki sonunda ışık vardı, umut vardı ve dahası bu ulu gayretin sonu Cumhuriyet’e çıkıyordu. Fatma Seher Hanım namıdiğer ‘Kara Fatma’ lakaplı genç bayan da bu savaşın kahramanlardan bir tanesiydi.
SAVAŞTA KOCASINI VE 2 OĞLUNU ŞEHİT VERDİ
Fatma Seher, 1888 yılında Erzurum’da doğdu. Büyüyüp genç bir kız olduğunda Binbaşı Ahmet Bey’le evlendi. Ahmet Bey’le olan evlilikleri Fatma Seher Hanım’ı savaş meydanlarına yakınlaştırdı. Eşiyle birlikte katıldığı birinci savaş, 1912 yılındaki Balkan Savaşı’ydı. Başlarda Fatma Seher Hanım savaş meydanlarında aşçılık, hemşirelik üzere misyonlarla askerlere yardımcı oluyordu. Balkan Savaşı’ndan 3 yıl sonra sonra ikili Sarıkamış Harekâtı’na katıldı. Ne yazık ki Binbaşı Ahmet Bey hayatını Sarıkamış Harekatı’nda kaybetti. Eşinin vefatı üzerine Erzurum’a dönen Fatma Seher Hanım için verdiği bu kayıp, yolun sonu değildi. Savaş meydanlarındaki gayreti değişmişti, artık hem askerlere yardım ediyor hem de onlarla dirsek dirseğe savaşıyordu. İki oğlu ve erkek kardeşiyle yoluna devam etti. Takvimden yapraklar teker teker eksiliyordu. Sonunda Kurtuluş Savaşı yılları geldi çattı. 19 Mayıs 1919 gününde başlayan savaşa katılan Fatma Seher Hanım ön cephelerde düşmana korkusuzca kurşun sıkıyor, adeta meydan okuyordu. Lakin ne yazık ki bu ulu kurtuluş uğraşında yanına aldığı iki oğlunu da şehit verdi.
DAHA FAZLA VAZİFE İÇİN ATATÜRK’LE KONUŞMAYA GİTTİ
Hem eşini hem de iki oğlunu kaybeden korkusuz Türk bayanı devam etmekte kararlıydı. Bu kere gayesi Kurtuluş Savaşı’nda daha fazla vazife alabilmekti. Bu uğurda İstanbul’dan Sivas’a kadar gitti. Sivas’ta Mustafa Kemal ile görüşen Fatma Seher Hanım cüreti, kararlığı ve gözü kara olmasıyla Mustafa Kemal’i etkiledi. Mustafa Kemal karşısında duran o yavuz kadına ‘Kara Fatma’ lakabını verdi.
“Milli Uğraşta Sivas 108 Gün” kitabının müellifi, emekli öğretim vazifelisi ve Sivas Kent Konseyi Başkanı Necip Günaydın, Sivas’ta Atatürk ile görüşmesini bir yerden okuyunca Ulusal Kütüphane’den “Kara Fatma”nın kendi anılarını temin ettiğini söyledi. Günaydın, bu anılarda “Kara Fatma”nın, yaşadıklarını tüm açıklığıyla anlattığını lisana getirdi.
‘MUHAREBE BANA DÜĞÜNDÜR PAŞAM’
‘İstiklal Savaşı’nda Kara Fatma’ isimli kitapta yer alan kısımda Fatma Seher Hanım, Atatürk ile görüşmesini kendi kelamlarıyla şöyle aktarıyordu:
“Osmanlı Devleti Cihan Harbi’nde mağlup çıktıktan sonra yurdumuzun düşman tarafından işgalinde İstanbul’da bulunuyordum ve tam 30 yaşında idim. Daima zaferden zafere koşan ecdadımın ahfadı olan bütün vatandaşlarımın bu esarete karşı duydukları hicran ve elemi birlikte yaşıyorduk. Varlığını ve benliğini kaybetmemiş Türk milletinin geçirdiği bu esaret felaketinin ıstırabına tahammül etmeğe imkan kalmamıştı ve sui tesadüf bu felakete munzam olarak rahatsız yatıyordum. Bu esaret felaketi hastalığımı unutturmuştu. Bu hoş yurdumun bir an önce hürriyetine ve istiklaline kavuşmasına sabırsızlanıyor, maneviyat ve imanımda kuvvetli yer almış olan bir şey varsa o da vatandaşlarımın ortasında vatanperver bir kahraman zuhur ederek bu karanlığı aydınlatacağından emindim. İşte rabbimin bana verdiği bu ilhamda yanılmamış ve Türk milletinin kurtarıcısı büyük Atatürk’ün Sivas’ta faaliyete geçtiğini haber aldığım dakikadan itibaren duyduğum sevinci tanımdan acizim ve birinci işim kısa bir hazırlıktan sonra Sivas’a müteveccihen hareket etmeği kararlaştırdım. Çabucak yola çıktım ve Gülcemal vapuru ile Samsun’a, oradan da Sivas’a vardım. Sivas’ta Türk milletini esaretten kurtarmak için birinci karargahını Sivas’a kuran büyük kurtarıcı Atatürk’ün yanına varmak pek ehemmiyetli bir sorun idi. Zira kuvvetle mümkün bir suikasti önlemek için sıkı bir denetim ve tarassut tesis edilmiş idi. Mustafa Kemal’in huzuruna çıkabilmek için türlü kıyafete girerek 3 günlük bir gayretten sonra devamı takibimin sonucu olarak öğlen yemeğine davetli bulunduğu bir yere giderken yolda yakaladım. Üzerimde çarşaf vardı ve yüzüm de peçeyle kapalı idi. Kendisiyle görüşmek istediğimi söyleyince birinci kere sert bir lisan kullanarak ‘Ne görüşeceksin?’ karşılığında bulundular. Kalbimdeki vatan aşkı bu sert muameleye galip gelerek derhal peçemi kaldırdım. İstanbul’dan buraya kadar sizinle konuşmak için geldiğimi, maruzatımı bir dakika için dinlemesini ısrarla rica ettikten sonra pek yakınımızda bulunan küçük bir lokantaya beni kabul ettiler. Orada kendisinin ayaklarına kapanarak hem gözlerimden kanlı yaşlar akıyor, hem de ‘Bu aziz vatanı kurtaracak sensin, bütün millet senin buyruğunu bekliyor’ demiştim.
Atatürk kendi elleriyle beni yerden kaldırıp alnımdan öperek:
– İsmin ne?
– Fatma.
– Sen silah kullanmasını bilir misin?
– Bilirim.
– Cet biner misin?
– Binerim.
– Harpten, ateşten korkar mısın?
– Muharebe bana düğündür Paşam.
Atatürk bana daha diğer şeyler sordu. Yanıtlarımdan hoşlanmış olacak ki ‘Şu dakikada bütün bayanlarımız senin üzere olsa idi ‘Kara Fatma’ diyerek bir daha alnımdan öptü ve işte o dakikadan itibaren adım ‘Kara Fatma’ kaldı. Kendi eliyle yazdığı kağıdı vesika olarak bana verdi, ‘Sıkışık vaziyetlerde işine fayda. Haydi göreyim seni, verdiğim talimatı unutma. Bir an önce İstanbul’a git, hazırlan ve çabucak işe başla’ dedi. Sırtımı sıvazlayarak beni kapıya kadar uğurladı. Sevincimden meczuba dönmüştüm. Sivas bana dar geliyordu ve hiç kimseye bir şey söylemiyordum. Derhal İstanbul’a yola çıktım.”
HAPSEDİLDİĞİ YERDEN KAÇTI, ÜSTEĞMENLİĞE TERFİ ETTİ
Vatan toprağının dört bir tarafında yaşayan cesaretli Anadolu bayanlarından olan Kara Fatma’nın seyahati Atatürk’ten aldığı vazifeyle şekillendi. Hızlıca İstabul’a dönen Kara Fatma tanıdığı ve güvendiği arkadaşlarıyla 15 kişilik bir çete kurdu. Çetedeki herkes kendini kamufle etmek için sıradan insanlarmış üzere giyinerek Haydarpaşa’dan trene binerek İzmit’e indi. İzmit’i karış karış gezen Kara Fatma ve çetesi propaganda yoluyla insanlara Ulusal Çaba şuurunu kazandırdı. Sayıları 96’ya ulaşan Kara Fatma ve çetesi, ulusal ordunun birlik komutalarının buyruğunda çeşitli yörelerde sıcak savaş ortamlarına girdi ve İstiklal Savaşı bitinceye kadar kahramanca savaştılar. Savaş boyunca Kara Fatma’nın başarılarından haberdar olan Mustafa Kemal Atatürk ona evvel teğmenlik rütbesi, sonra da İstiklal Madalyası verdi. Afyon’da savaşırken yakalanan ve hapsedilen Fatma Seher Hanım, kaçmayı başararak tekrar birliğinin başına dönünce üsteğmenliğe terfi ettirildi.
Fatma Seher Hanım, Kurtuluş Savaşı’nda kurmuş olduğu çetesiyle Kuvâ-yi Ulusala güçlerine katıldı. ‘Kara Fatma Çetesi’ Bolu, Kocaeli, Bursa’da düşmana hatırı sayılır hasarlar verdi, İzmit’in kurtuluşuna dayanak verdikten sonra da Sakarya Meydan Muharebesi’ne ve Büyük Taarruz’a katıldı.
Savaşta kazandığı başarılardan ötürü yerli ve yabancı birçok kaynakta anılan Fatma Seher, Amerikan New York Times gazetesinin manşetinde “Orduda Savaşan Türk Bayanı Teğmenliğe Yükseldi” başlığıyla yer aldı.
MAAŞININ TEK BİR KURUŞUNA BİLE DOKUNMADI
Tüm sevdiklerini savaşta kaybeden, vatanı uğruna kendi canını da ortaya koyan ve sırf göğsünden bir yara alarak gazi olan ‘Kara Fatma’ Kurtuluş Savaşı bittikten sonra da ömrüne onurlu bir formda devam etti. Savaşın sona ermesinden sonra İstanbul’a yerleşen Gazi Üsteğmen Fatma Seher Hanım, 2 Temmuz 1955’te İstanbul Darülaceze’de hayatını kaybetti. Yarı ömrü cepheden cepheye koşup vatan toprağını korumakla geçen Kara Fatma, savaş sonrasındaki yıllarında da askeri üniformasını giydi ve madalyasını sol göğsünün üzerinde taşıdı. 1954 yılında vatana hizmetlerinden ötürü kendisine üsteğmenlik maaşı bağlansa da hiçbir halde kabul etmeyerek Kızılay’a bağışladı ve şu açıklamayı yaptı:
“Üsteğmenlik maaşımı ne için Kızılay’a terk ettim. Vatanımın büyük kurtarıcısı, ebedi şefin layık olmadığım büyük iltifatı beni son derece sevindirmişti. Esasen bütün emel ve arzum yapmış olduğum hizmetten hiçbir menfaat beklemiyordu. Bu prestijle taltif edilmiş olduğum rütbemin mukabilinde verilecek maaşımı Kızılay’a terk etmekle son vatani görevimi yaptım.”
29 Ekim 1923 yılında ilan edilen Cumhuriyet’imizin 101. yılında en büyük teşekkürümüz, ‘Egemenlik kayıtsız koşulsuz milletindir’ diyen ve bu uğurda Cumhuriyet’i ilmek ilmek inşa eden Mustafa Kemal Atatürk’e, silah arkadaşlarına, bu vatan toprağı için kan dökmüş çabası isminin önüne geçmiş binlerce isimsiz kahramana, evindeki pirinci ayağındaki çarığı cephedeki askere yollayan Türk halkına…
Kara Fatma, Nafize Bayan, İzmirli Ayşe Hanım, Tarsuslu Kara Fatma, Gördesli Makbule, Bitlis Defterdarının Hanımı, Kılavuz Hatice, Nene Hatun, Halide Onbaşı (Halide Edip Adıvar), Nezahet Onbaşı (Nezahet Baysel), Şerife Bacı, Halime Çavuş (Kocabıyık), Gördesli Makbule Hanım, Çete Buyruk Ayşe, Tayyar Rahmiye, Tarsuslu Kara Fatma (Adile Onbaşı), Saime Hanım, Yirik Fatma, Naciye Hanım, Faika Hakkı, Sultan Hanım, Süreyya Sülün Hanım, Nazife Bayan, Domaniçli Habibe, Satı Çırpan, Binbaşı Ayşe’ye hürmet, sevgi ve minnetle…