ABD’de ekonomik aktivitenin öngörülünden daha sert yavaşlayabileceği tasasının dün global piyasalarda satış baskısının derinleşmesine yol açmasının akabinde piyasalarda bugün risk iştahının arttığı görüldü.
Ülkede resesyon tasalarının güçlenmesi, dün global pay senedi piyasalarında sert düşüşlere yol açarken, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) piyasalardaki kaygıyı yatıştırmak için acil toplanarak faiz indirimi yapma ihtimali gündeme geldi.
Fed’in yakın vakitte acil faiz indirim kararı almasının, iktisadın gidişatına ait tasaları artırabileceği ve bu nedenle piyasalarda panik yaratabileceği telaşlarının tesirleri de dün ağır bir biçimde hissedilmişti.
Acil faiz indirimi kararının, Fed’in piyasalar üzerindeki denetimini kaybettiği formunda değerlendirilebileceğine dikkati çeken analistler, bankanın kısa vadede atacağı adımları netleştirmesi gerektiğini tabir etti.
Fed’in son acil faiz indirim kararı, Kovid-19 salgınının ekonomik tesirlerine ait tasaların artmasıyla gelmişti.
Öte yandan ABD’de dün açıklanan datalara nazaran, ülkede hizmet bölümüne ait Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) ise temmuz ayında bölümde genişlemeye işaret ederek bir ölçü rahatlama sağladı. ABD’de Tedarik İdare Enstitüsü (ISM) hizmet dalı Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), temmuzda aylık bazda 2,6 puan artışla 51,4’e çıkarak piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti.
Bu gelişmelerle Fed yetkililerinin açıklamaları yakından takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, bugün verdiği bir röportajda, iktisat zayıflıyorsa kısıtlayıcı siyaset duruşunu sürdürmenin manalı olmadığını söz etti.
Goolsbee, “İstihdam sayıları beklenenden daha zayıf geldi lakin şimdi resesyona benzemiyor.” dedi. Fed’in acil toplantıya giderek faiz indirimi yapıp yapmayacağı konusunda ise yorum yapmaktan kaçınan Goolsbee, bunun çok büyük bir masa olduğunu münasebetiyle faiz artışları ve indirimleri üzere her şeyin her vakit masada olduğunu lisana getirdi. Goolsbee, şayet iktisatta bir bozulma olursa Fed’in onu düzelteceğini aktardı.
Analistler, ABD’de dün açıklanan bilgiler ve Fed yetkililerinin açıklamaları sonrasında piyasaların bir nebze de olsa rahatladığını belirtti. Japon piyasaları öncülüğünde piyasalarda dün görülen düzeltmenin çok olabileceği kanısıyla bugün piyasalarda risk iştahının arttığını söyleyen analistler fakat yatırımcıların temkinli davranabileceğini söyledi.
Bu gelişmelerle, Fed’in eylül ayında 50 baz puanlık faiz indirimine gitme öngörüleri de güçlendi.
ABD’de 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,66 ile Haziran 2023’ten beri en düşük düzeyini görmesi sonrası Chicago Fed Başkanı Goolsbee’nin açıklamaları ve hizmet bölümündeki büyümeye işaret eden bilgilerin akabinde yüzde 3,84 düzeylerine çıktı.
3,66’ya kadar gerileyen ABD’nin 2 yıllık tahvil faizi de kapanışta yüzde 3,97 düzeyine çıktı.
ABD’de S&P 500 Endeksindeki dalgalanmayı gösteren ve “korku endeksi” olarak da bilinen VIX Endeksi ise 65,70 ile 4 yılın doruğunu görmesinin akabinde 38,57’ye geriledi.
Dün yüzde 1,3 kayıpla 2 bin 410 dolardan kapanan altının ons fiyatı, bugün yüzde 0,3 azalışla 2 bin 403 dolar düzeylerinde seyrediyor. Analistler, altındaki düşüşe rağmen jeopolitik risklerin ve Fed’in faiz indirimine gitmesine kesin gözüyle bakılmasının altının ons fiyatını destekleyebileceğini söyledi.
Dün yüzde 0,1 kayıpla 77,2 dolara gerileyen Brent petrolün varil fiyatı ise bugün de yüzde 0,3 azalışla 76,9 dolar düzeylerinde seyrediyor.
Kripto para piyasalarında da toparlanma görülürken Bitcoin yüzde 2,1 artışla 55 bin 506 dolar düzeylerine çıktı.
New York borsası, ABD’de resesyon telaşlarının süratle güçlenmesiyle haftanın birinci süreç gününü sert düşüşle tamamladı.
Dün teknoloji paylarındaki düşüş öne çıkarken, piyasalardaki yapay zeka rallisinde dikkati çeken şirketlerden Nvidia’nın payları yüzde 6,36 bedel kaybetti.
ABD’li teknoloji devlerinden Apple’ın payları de ABD’li milyarder ve yatırımcı Warren Buffett’ın Üst Yöneticisi (CEO) olduğu Berkshire Hathaway’in şirketteki payını yarıya azaltmasının akabinde yüzde 4,82 düştü.
Diğer büyük teknoloji şirketlerinden Microsoft’un payları yüzde 3,27, Meta’nın payları yüzde 2,54, Alphabet’in payları yüzde 4,61 ve Amazon’un payları yüzde 4,10 geriledi. ABD’li elektrikli araba üreticisi Tesla’nın payları de 4,23 düştü.
Resesyon dehşetleriyle bankacılık paylarında de düşüş kaydedilirken, Citigroup’un payları yüzde 3,42, Wells Fargo’nun payları yüzde 2,14, JPMorgan Chase’in payları yüzde 2,13 ve Morgan Stanley’nin payları yüzde 3,94 düştü.
Kapanışta Dow Jones endeksi 1000 puanın üzerinde paha kaybetti ve yüzde 2,60 azalışla 38.703,27 puana düştü. S&P 500 endeksi yüzde 3 azalışla 5.186,33 puana ve Nasdaq endeksi yüzde 3,38 azalarak 16.208,38 puana indi.
Dow ve S&P 500 endeksler, Eylül 2022’den bu yana en büyük günlük kayıplarını kaydetti.
ABD’de endeks vadeli kontratlar güne yüzde yükselişle başladı.
Avrupa’da da dün sert satışlar kelam konusu oldu. Avrupa’da da makroekonomik datalardan alınan sinyaller resesyon kaygılarını öne çıkarmaya devam ediyor.
Avro Bölgesinde, Haziranda 50,9 düzeyinde olan bileşik Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) temmuzda 50,2’ye indi. Böylelikle, Avro Bölgesi’nde bileşik PMI son 5 ayın en düşük düzeyine geriledi.
Avro Bölgesi’nde haziranda 52,8 olan hizmet dalı PMI da temmuzda son 4 ayın en düşük düzeyi olan 51,9’a indi.
Almanya’da haziranda 53,1 düzeyinde olan hizmet bölümü PMI temmuz ayında 52,5’e düştü. Böylelikle, Almanya’da hizmet bölümü PMI son 4 ayın en düşük düzeyine indi.
Analistler, kelam konusu dataların bölgede mal ve hizmetlere olan talebin zayıfladığını gösterdiğini söyledi.
Temmuzda eksi 7,3 puan olan Avro Bölgesi yatırımcı inanç endeksi ağustosta eksi 13,9’a geriledi.
Bölgede, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0,5 artarken, yıllık yüzde 3,2 geriledi.
Söz konusu gelişmelerin akabinde Avrupa Merkez Bankasının (ECB) gelecek ay faiz indirmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Bu gelişmelerle İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,04, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,42, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 1,82 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,27 azalış kaydetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar, güne yükselişle başladı.
Dün artan resesyon telaşlarıyla tarihi düşüş yaşayan Asya piyasalarında ise bugün Japon hisse piyasaları öncülüğünde yükseliş eğilimi öne çıkarken, yaşanan kayıpların bir kısmı telafi edildi.
Dün bilhassa Japonya’daki satış baskısında Japonya Merkez Bankasının (BoJ) faiz artırım döngüsüne girmiş olabileceği tarafındaki beklentilerin ABD’deki resesyon telaşlarıyla birleşmesinin akabinde ülke varlıklarına ait risk algınının had safhaya ulaşması tesirli olmuştu.
Analistler, dün Japon yeni borçlanması ile yüksek getirili varlıklara yapılan yatırımların BoJ’un faiz artışı ve Japon yeninin süratle pahalanmasıyla bölge piyasalarındaki satış baskısını tetiklediğini söyledi.
Böylece hem BoJ’un şahinleşmesiyle güçlenen yen, hem de dünyada artan resesyon telaşının ihracatçı Japon şirketlerin performansını olumsuz etkileyebileceği kaygısı, Japonya hisse piyasalarındaki satış baskısının derinleşmesinde kıymetli rol oynadı.
Dün dolar karşısında 2 Ocak 2024’den beri en yüksek düzeyine ulaşan yen bugün düşüş kaydetti. Dün 141,69 düzeyine kadar gerileyen dolar/yen paritesi, bugün yüzde 1,1 artışla 145 düzeyinin üstünde dengelendi.
Öte yandan bugün Japonya Maliye Bakanlığı, Finansal Hizmetler Ajansı ve BoJ yetkililerinin piyasaların durumunu görüşmek üzere toplanması bekleniyor.
Ayrıca Avustralya Merkez Bankası da siyaset faizini yüzde 4,35’te sabit bıraktı.
Kapanışa yakın 1987’den bu yana en sert satış dalgasını yaşayan Nikkei 225 endeksi yüzde 8,9, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 4 paha kazanırken, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,1, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 paha kaybetti.
Yurt içinde dün satış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü evvelki kapanışa nazaran günü yüzde 5,54 bedel kaybederek 9.893,41 puandan tamamladı.
Öte yandan dün BIST 100 endeksinde kayıpların yüzde 5’i ve 7’yi aşması 2 sonucu 2 sefer endekse bağlı devre kesici devreye girdi.
Dolar/TL, dün günü yüzde 0,4 artışla artışla 33,3502’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 azalışla 33,3172 düzeyinden süreç görüyor.
Öte yandan dün Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), temmuzda aylık bazda yüzde 3,23, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,94 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 61,78, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 41,37 olarak gerçekleşti.
Analistler, bugün yurt içinde TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru, yurt dışında ise Almanya’da fabrika siparişleri, ABD’ce dış ticaret istikrarı, Avro Bölgesinde perakende satışların takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.450 ve 10.400 puanın takviye, 10.700 puanın direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek bilgiler şöyle:
09.00 Almanya, haziran ayı fabrika siparişleri
12.00 Avro Bölgesi, haziran ayı perakende satışlar
14.30 Türkiye, temmuz ayı gerçek efektif döviz kuru
15.30 ABD, haziran ayı dış Ticaret Dengesi